NAZIOARTEKO TXOTXONGILO
JAIALDIA
Beste behin ere, azaroaren 24tik abenduaren 2ra Titirijai ospatuko dugu, Tolosako Nazioarteko Txotxongiloen Jaialdia.
Aurtengo jaialdian, Tolosako kaleetan zehar, Centre de Titelles de Lleidako gure lagunen eskutik eta -Kataluiniako Kulturako Sari Nazionala- jaso duen konpania honen eskutik, elefante batekin topo egingo duzu. Honetaz gain, Italiatik etorriko diren Family Theater-ekoek beraien gurdi-autobusak gerturatuko dituzte herrira eta magiaz beteriko leku honetan Mano Viva ikuskizun zoragarria zein Antipodi emanaldia eskainiko dituzte. Etxeko txikiei, helduei zein ikusle guztiei zuzendutako ikuskizunez gozatzeko aukera ere izango da eta nola ez, urtero bezala, ikastetxeetatik gerturatzen diren haurrek ere TOPICen zein Leidorren txotxoxngilo ikuskizun zoragarriak ikusteko aukera izango dute.
Baina bada gehiagorik ere, aurtengo urtean Itzal Antzerkiak 100 urte betetzen dituen honetan eta UNIMA EuskalHerriak antolatuta, Fabrizio Montecchi itzal antzerkiko maisua gure artean izango baitugu, Udazkeneko Eskola jardueraren barruan. Tira… eta gainontzekoa aurrerago azalduko dugu.
Baina erreserba itzazue datak, Jaialdi erakargarri bat zuen zain izango baita!
2018
36. EDIZIOA
Azaroaren 24tik Abenduaren 2ra
KONPAINIAK &
IKUSKIZUNAK
YTUQUEPINTAS – “Jojo”
KATALUNIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 55’
Hizkuntza: Hitzik gabe
JOJO, antzerki konpainia honen laugarren ikusikizuna da, testurik gabeko proposamen eder bat dela esan dezakegu. Ikuskizun honen bitartez abenturazko istorio bat kontatzen da,eta istorio hau kontatzeko erabiltzen duten teknika, AREAREN teknikarena da. Hala eta guztiz ere, lan honetan lehenengoz, arearen teknikaz gain txotxongiloak ere erabili dituzte, honela bi tekniken arteko fusioa sortuz. Ezagutu nahi al duzue JOJO orangutanaren istorioa?
Bai… ba… ez ezazue galdu ikuskizun hau, aho zabalik utziko zaituzte eta!
LA CANELA – “La semilla”
ANDALUZIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
“Uzta jasotzeko lehenik eta behin erein egin behar da.
Ereiteko aldiz, beharrezkoa da lurra, ura, eguzkia eta hazi bat.
Non ereingo dugu baina hazia?… Leku egokia aurkitzea ere beharrezkoa da, hazteko behar duen energia izango duen tokia aurkitzea…
Zerbait osasuntsu eta sendo hazi dadin, ezinbestekoa da zaintzea, denbora eskaintzea…”
Haziaren istorio honen bitartez maitasunak gure bizitzetan duen garrantziaz hitz egiten da, bizitzako atal bakoitza errespetatuz eta jasotzen dugun hezkuzkuntzari ere beharrezko garrantzia emanez.
Hitz goxo eta maitasunez beteriko istorioa aurkezten dizuegu.
LUZ MICRO Y PUNTO – “Años luz”
ASTURIAS
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Lady Di Fusa gau guztia lanean daraman konpositore bat da eta ez du ezer konposatzerik lortzen. Nekaturik bere instrumentuen gainean lo hartzen du eta esnatzen denean zerbait aldatu dela sumatzen du, bere eskuek buruan zituen melodia horiek interpreta ditzakete. Nota horietatik argizko, itzalezko eta kolorezko imaginak sortzen joango dira eta armairu batean esnatzen diren bi txotxongiloren gaineko fantasiaz beteriko istorio zoragarri bat kontatuko dute. Bi pertsonai hauek egurrezko panpina baten eta arraultze urdin baten arteko erlazio bat kontatuko digute.
PUPPELLA NOGUES – “Ici et ailleurs”
FRANTZIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Gasteleraz
Bisita berezi batera gonbidatua izango zara obra honen bitartez, hain zuzen ere, munduko ume edo haur guztien objektu desberdinak gordetzen dituen Museo batera egindako bisita batera gonbidatuko zaituzte.
Istorio ezberdinez betetako museo bat da, baina une oro mugimenduan dagoena.
Museo nomada bat da, tokia eskaintzen dien lekuetan parada egiten duena. Hemen eta hango museoa, museo ibiltaria, mugitzen den museo bat, mundu osoko souvenirrak gordetzen dituen museo bat, museo honekin munduko edozein txokotara bidaiatu dezakegu.
.
LA ENANANARANJA – “Kontukantari 2”
EUSKAL HERRIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Vasco
KONTUKANTARI 2-k betiko euskal kantak eskaintzen dizkizue erritmo ezberdinetara eramanez; Txikiek ikas eta nagusiek ahaztu ez ditzaten.
Nanu, Granu eta Kanuto txango berri bat egiteko prestatzen ari dira. Arratsalde honetan, mendi tontor gainera igo behar dute, baina aldapeko sagarraren adarraren puntan aurkituko dute loretxo bat eta…TXIST! Baxuago abestu!! Haurtxo polita sehaskan dago zapi zuritan txit bero…
FERNAN CARDAMA – “Sopa de letras”
ARGENTINA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 40’
Hizkuntza: Gasteleraz
Blasek orgatxo bati bultza egiten dion bitartean bidean aurkitzen dituen kartoiak pilatzen ditu, beti bezala bere alboan bere lagun Chispa duelarik. Blas eta Chispa kalean bizi dira, ile zakarra eta begi marroiak dituzte, kartoiak bezela!
Sopa de estrellas objektuz eta txotxongiloz betetako ikuskizun bat da eta obra honen bitartez lan egiten duten haurren bizitza islatu nahi da. Bertan, uholdeak gertatu ziren egunean Blas haur kartoi biltzaileak bizi izan zuen istorio bat kontatzen da. Blasen mundua kartoiez eta hondakinez eraikitako mundu bat da baina baita, imaginazioz, jolasez, adiskidetasunez eta solidaritatez betetako mundu bat ere.
DI FILIPPO – “Hari batetik zintzilik”
ITALIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 45’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Soiltasunez eta poesiaz beteriko txotxongiloekin egindako ikuskizun bat da. Txotxongiloak bizirik daudela dirudi, emozioak transmititzeko gai baitira.
“Luma baten hegaldia bezain arina eta kuxin baten bihotzaren taupadak bezain indartsua”.
Lan honek 2017an Kleinkunstfestival Usedom, Alemanian eta 2018an Italian, Arezzon “Briciole di Fiabe” eta Florentziako ‘In Fonte veritas” Jaialdian, ikuskizun onenaren saria irabazi zuen. Adin guztietako ikusleei zuzendutako lanak egiten dituzte: “Haurrei asko gustatzen zaizkie eta helduek amestera iristera lortzen dute, euren lanekin”.
CENTRE DE TITELLES DE LLEIDA – “Hathi”
KATALUNIA
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Elefante handi bat hirian barna doa bere pausu indartsuak emanez. Ondoan bera zaintzen eta zuzentzen duen pertsona bat darama eta mundu guztian zehar bidaiatzen dute, animalien eta naturaren gaineko errespetua sustatuz.
Bere jaioterrian, Indian, errespetu handia merezi duen animalia da, sakratua ere batzuetzat izan daitekeela esan dezakegu, baina mundu guztian ez da berdin.
Animalia honen handitasunak erakarrita, haur zein helduak gatibatu nahi dituen ikuskizun ibiltaria da hau. Musikaz lagunduta emango ditu animalia honek bere pausuak eta bera jaio den oihanean barneratuko gara poliki poliki. Baina ez duzu beldur izan behar, Hathi errespetuz eta maitasunez tratatuz gero, ez dago arazorik. Bere mugimenduez disfrutatzea, benetako plazer bat da.
GIROVAGO & RONDELLA / DROMOSOFISTAS – “Manoviva”
ITALIA
Gomendatutako adina: Familiarra 3 urtetik gora
Iraupena: 30’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Manin eta Manon, bi gizaki txiki dira eta harrituta uzten dituzte ikusleak euren malabarismorako eta akrobaziarako duten gaitasunarekin: Manin malabarista da, orkestra gizona eta faquirra, Manon aldiz funanbulua eta akrobata.
Argiak itzaltzen direnean ikusleak miniaturazko unibertso batean murgildurik aurkitzen dira, dena gertatzea posible den unibertso batean.
Latexez egindako pertsoniak hauek, pediatra batzuengandik sortu eta patentatutako ideiak dira. Mugimenduaren gaineko hainbat terapia egiteko erabiltzen dituztelarik.
GIROVAGO & RONDELLA / DROMOSOFISTAS – “Antipodi”
ITALIA
Gomendatutako adina: Familiarra 7 urtetik gora
Iraupena: 30’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Hiru pertsonaiek ikusleak antipodetarako bidaia batetara gonbidatzen dituzte. Miniaturazko zaldi baten bidaiaz hitz egiten du lan honek, irudi ausarten eta itzalezko gizonen artean, korrika doan zalditxoaren istorioaz hain zuzen ere.
Izatearen metamorfosia islatzen duen eszena irudikatzen da lan honetan, sinboloek hitzak ordezkatzen dituen espazio bat, denborak hasierarik eta amaierarik ez duen espazio bat.
Txotxongiloen mugimenduen eta musikaren bitartez, antzinako antipodetara eramaten gaituen bidaia batean barneratzera gonbidatzen gaituen antzezlana da hau
LES CLOCHARDS CELESTES – “La ou vont danser les betes”
FRANTZIA
Gomendatutako adina: Familiarra 3 urtetik gora
Iraupena: 35’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Mamita dordoka zahar bat da eta lehen bere arraultzeak jartzen zituen habiaren bila dabil. Baina denbora luzea igaro da eta berak arraultzeak jartzen zituen toki hura erabat aldatuta dago. Zorionez, Mamita naturako indarra da…. eta… BING BANG!
Bapatean galdutako paradisu hura non zegoen gogoratzen du.
Bidaia horretatik istorio zoragarri bat sortuko da…
Has dadila Mamitaren dantza!
PUPPELLA NOGUES – “Ubú Roi”
FRANTZIA
Gomendatutako adina: Helduak
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Ubú, bere kontzientzia maleta baten barnean gordeta duen txerri haundikote bat da eta bere eszena nagusia bankete edo otordu baten inguruan gauzatzen da. Gizon boteretsu orok, beren mahaiak nahi moduan atontzen dituzte, hau da, nahi duen moduko platerak jartzen dira eta beraiek esandako arauak bete behar dira.
Mahaia obra honetan, boterea bera sinbolo nagusi izango da. Hori dela eta, Ubú figurari deituko zaio, bere diktaduraren itzalpean nola behatu eta aztertzen duen ikusteko.
BAMBALINA – “La celestina”
VALENTZIA (ESPAINIA)
Gomendatutako adina: Helduak
Iraupena: 60’
Hizkuntza: Gasteleraz
“La Celestina obra aukeratzea nire barnean nuen kezkaren bati irtenbidea emateko egindako lana dela dirudi, baina ez da horrela izan. Beste kasu batzuetan gertatu izan zaidan moduan, obra hau lantzen hasi aurretik ideia batzuk nituen nire buruan, antzezlanaren muntaia esaterako, eta hain ikusten nuen erakargarri, horrek bultzatu ninduela antzelan hau prestatzera”.
BEHI´BIS – “Trabajos de interior”
EUSKAL HERRIA
Gomendatutako adina: Helduak
Iraupena: 70’
Hizkuntza: Gasteleraz
Benetan nihilista den emakume bat, kabestruekin bizi dela konturatzen da, hamster gurpil batetan bezala. Alferkeri existetzialaren erruz aberetuta dagoela, mundu anitz, urduri, kaotiko eta zehaztugabe batean bizi dela. Berea zentzurik gabeko existetzia dela, estua eta estresatua.
Hala, lanari ekin dio: plastikoak eta kanaberak erabiliz instalazioak egiten ditu, bere eskeletoarekin mintzatzen da, bere aldartea eta bere kanpoko itxura uztartzen saiatzen da; pozik jartzen da, funky, konspiranoika eta patafisika… Gogaitasun existetziala bilaketa motore gisa hartuta, bizitzaren funtsezko ariketa denak emanda esploratu nahi du.
MARIONETAS NOMADES – “Gri Gri”
KATALUNIA
Gomendatutako adina: Helduak
Iraupena: 45’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Haur bat, emakume bihurtzera behartzen dutenean eta berak babesa sentitzen duen tokia desagertzen denean, egoera oso iluna bilakatzen da berarentzat. Néeré Afrikako hego saharako herrixka batean bizi da eta patuak inposatu dion etorkizuna onartzen ez duenez Gri-Gri-ren magian aurkituko du bere askatasuna. Amuleto honetan bere babesa aurkituko du baina baita sakrifizio baten ondorioz sortutako madarikazioan ere.
LA CHANA TEATRO – “Gaudeamus”
GAZTELA-MANTXA (ESPAINIA)
Gomendatutako adina: Familiarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Gasteleraz
Miguel de Cervantesen “El Licenciado Vidriera”obran oinarritutako, adaptazio lana. Miseriatik ateratzeko, gazte behartsu batek famatu izateko duen nahian oinarritutako obra dibertigarri eta originala da hauxe.
Metaforez eta mirariz betetako objektu ezberdinekin egindako lan honek ikuskizun benetan dinamiko, sakon eta dibertigarri bat sortzen duelarik.
YTUQUEPINTAS – “Jojo”
CATALUNYA
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 55’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Ikuskizun honen bitartez abenturazko istorio bat kontatzen da,eta istorio hau kontatzeko erabiltzen duten teknika, AREAREN teknikarena da. Hala eta guztiz ere, lan honetan lehenengoz, arearen teknikaz gain txotxongiloak ere erabili dituzte, honela bi tekniken arteko fusioa sortuz.
LA CANELA – “La semilla”
ANDALUZIA
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Haziaren istorio honen bitartez maitasunak gure bizitzetan duen garrantziaz hitz egiten da, bizitzako atal bakoitza errespetatuz eta jasotzen dugun hezkuzkuntzari ere beharrezko garrantzia emanez.
KEY THEATER – “When all was green”
ISRAEL
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 40’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Obra honek, ume baten eta zuhaitz baten arteko istorioa, haurtzaro eta nerabezaroaren artekoa, hormigoi grisaren atzean ezkutatzen diren belardien gainekoa eta esperantzaren gaineko istorioak kontatzen ditu, liburu zaharrez, birziklatutako kuadernoz eta horitutako orrialdeez apaindutako eszenatoki batean.
TITIRIGUIRI – “El ratoncito no nace se hace”
MADRIL (ESPAINIA)
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 45’
Hizkuntza: Gasteleraz
Munduko haur guztiengandik oso maitatua den pertsonaia da Perez Sagutxoa. Baina gutxik dakite non jaio zen, non hazi zen eta zerk egin zuen hain ezagun, hortzetako Sagutxo maitagarri hau. Ikuskizun honetan Perez sagutxoaren inguruko kontu guztiak ezagutuko ditugu.
HOP SIGNOR – “Giraffe”
GREZIA
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 40’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Bertako protagonista diren pertsonaiek jirafarekin eraikitzen duten erlazioaren bitartez, maitatzeko, lagunak izateko, amesteko…etab beste hainbat sentimenturekin eta gaitasunekin, kontektatuko dute.
LUZ MICRO Y PUNTO – “Años luz”
ASTURIAS (ESPAINIA)
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Hitzik gabe
Lady Di Fusa gau guztia lanean daraman konpositore bat da eta ez du ezer konposatzerik lortzen. Nekaturik bere instrumentuen gainean lo hartzen du eta esnatzen denean zerbait aldatu dela sumatzen du, bere eskuek buruan zituen melodia horiek interpreta ditzakete.
PUPPELLA NOGUES – “Ici et ailleurs”
FRANTZIA
Gomendatutako adina: Eskolarra
Iraupena: 50’
Hizkuntza: Gasteleraz
Bisita berezi batera gonbidatua izango zara obra honen bitartez, hain zuzen ere, munduko ume edo haur guztien objektu desberdinak gordetzen dituen Museo batera egindako bisita batera gonbidatuko zaituzte.
UDAZKEN ESKOLA
ARGIA, ITZALAK, GIZAKIA
Irakaslea: Fabrizio Montecchi
Gomendatutako adina: Helduak
Iraupena: 20 ordu
UNIMA Euskalherriak eta TOPICek, Tolosako Titirijairekin bat eginik, aurrera daramate Udazkeneko Eskolaren antolakuntza.
Oraingoan, UNIMA Euskalherriak eta Tolosako TOPIC etxeak, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren laguntzaz, Nazioarteko UNIMArekin bat egingo dute izenburu orokor hauxe duen proiektuan: Gazteriak ondarea berrasmatzen duenean.
UNIMAk 90 urte egingo ditu 2019an, eta Europa konektatua eraikitzeko asmoz jarraitzen du: mugak deuseztu behar dira, hiritarrek, zaleek, artistek eta ikerlariek txotxongiloaren eskutik bat egin dezaten. Urtemuga hori aukera bikaina da nazioarteko elkarte artistikorik zaharrenak bere ondarea iker dezan. Hori dela eta, gazteen bitartez gainera, ondare hori ikertzeko, zaintzeko, hedatzeko moduak kolokan jarriko ditu.
HIZKETALDIAK
Gaueko helduen ikuskizunaren ostean, lagun artean kafea edo edariren bat hartzeko auekra izango dugu, modu informal eta lasai batean, artistekin mintzatzeko, euren lanari, zailtasunei, gaiari buruz hausnartzen duten moduari buruz gehiago ikasteko aukera, erabilitako teknikak, musika…
