TOLOSAKO NAZIOARTEKO ABESBATZA LEHIAKETA
Urtero Nazioarteko Abesbatza Lehiaketa Tolosan ospatzen da 1969 urtetik aurrera, Santu Guztien jaiaren inguruan, hau da, azaroaren 1a inguruan.
Bere helburua munduko abesbatza onenak biltzea da, herrialde bakoitzeko estilo, interpretazio, abesbatza literatura, ahots heziketa trukea egiteko asmoz, eta aldi berean, Euskal Herriko musika tradizioa eta kultura ezagutzera ematea.
Urteen joanarekin, munduko abesbatza lehiaketa garrantzitsuenetako batean bihurtu da. Bere 45. ediziora arte Tolosan mundu osoko 1.200 abesbatza inguruk parte hartu du.
2018
50. EDIZIOA
Urriaren 31tik Azaroaren 4ra
2018an Tolosako abesbatza Lehiaketak bere 50. urteurrena ospatuko du. Bai, Europako abesbatza lehiaketa beteranoetako batean bilakatu gara!
Urteurren hau ospatzeko, urte hauetan guztietan zehar gure memorian aztarna utzi duten pertsona eta abesbatza batzuk bildu eta ezohiko lehiaketa bat antolatzea pentsatu dugu
PARTEHARTZAILEAK
I VOCALISTI
LÜBECK (ALEMANIA) / Zuzendaria: Hans-Joachim Lustig
12 emakume / 14 gizon
I Vocalisti taldean Alemania iparraldeko 20 eta 60 abeslari bitarte aritzen dira, esku artean duten musika proiektuaren arabera. Guztiek jaso dute prestakuntza musikaren eta ahots-teknikaren alorretan, abesbatzerako eliz musika nahiz musika sekularra profesionalki abestu ahal izateko.
Antzinako maisuen lanak abesteaz gain –Back, Brahms eta Mendelssohn, adibidez–, abesbatzak errepertorio garaikidea du ardatz. Halakoetan, musikagileekin elkarlan hertsian aritzeko aukera ere izaten dute abeslariek. Besteak beste, Vic Nees (Belgika) eta Aleksandar S. Vujic (Jugoslavia) konpositoreek idatzi dituzte abesbatzarentzat lanak. Beste konpositore eta zuzendari batzuekin egindako lanari esker ere nabarmentzen da I Vocalisti: horra hor, esate baterako, UGIS Praulins, Eric Whitacre, Ola Gjeilo eta Christoph Eschenbach. Gainera, abesbatzak erregulartasunez zabaltzen du bere espektro musikala: adibidez, Klazz anaiekin eta Afenginn daniar taldearekin egin ditu proiektuak.
1991ean sortu zenetik, hainbat kontzertutan eta hala estatuko nola nazioarteko abesbatza lehiaketetan parte hartu du taldeak: besteak beste, 1. saria irabazi zuen Alemaniako Abesbatzen VI. Lehiaketan (2002), 1. saria ere Tolosako Abesbatza Lehiaketan (2004) eta Cork-en, Irlandan (2009). Orobat, irrati (NDR) eta telebistarako (ARD) grabazioak egin ditu I Vocalistik, baita Carus, Rondeau eta Sony diskoetxeetarako ere.
Volker Hempfling, Frieder Bernius eta Malcolm Goldring zuzendarien eskola magistraletarako koru pilotua ere izan da.
KAMMERCHOR SAARBRÜCKEN
SAARBRÜCKEN (ALEMANIA) / Zuzendaria: Georg Grün
20 emakume / 20 gizon
Georg Grün-ek 1990an sortua, Saarbrücken ganbera-abesbatza laster bihurtu zen Alemaniako ganbera-abesbatza garrantzitsuenetako bat, eta oso izen ona lortu du hala Alemanian nola nazioartean. Horren erakusgarri dira jaialdietan eman dituzten ezin konta ahala emanaldiak, Alemanian, Europako hainbat herrialdetan nahiz Estatu Batuetan; kritika eta sari nabarmenak irabazi dituzten CD grabazioak; irratsaio ugariak; eta azkenik, baina ez horregatik garrantzi gutxiagorekin, nazioarteko koru lehiaketetan irabazitako 1. sarien multzoa.
Saarbrücken ganbera-abesbatzaren errepertorioa zabala da eta taldeak Erdi Aroko, errenazimentuko eta ahots-polifonia klasikoko goren mailako konpositoreen lanak interpretatzen ditu. Abesbatzak arreta berezia jartzen dio obra erromantiko eta garaikideen interpretazioari eta entzute handia hartu du musika koral esperimental eta abangoardistaren alorrean. Hori agerian geratzen da haren konpromisoetan eta konpositoreek berariaz abesbatzarentzat idazten dituzten estreinaldi koraletan.
Saarland Rundfunk irrati- eta telebista-etxearekin lankidetza sendoa du kontzertu eta ekoizpenetan. Orain arte, gonbidatu iraunkorra izan da XX. mendeko musika-jaialdian, euro-irratiko kontzertuetan parte hartu du, eta CD ugari argitaratu ditu haiekin elkarlanean. Saarland Rundfunk-ek maiz grabatzen ditu abesbatzaren kontzertuak.
Atzerrian, abesbatza Estatu Batuetan aritu zen 2008an, Chicagon eta Missoulako Nazioarteko Abesbatza Jaialdian. Horrez gain, Errusian Jaroslavl hiriko Transfigurazio Jaialdian eta San Petersburgoko Abesbatza Jaialdian parte hartu zuen; han, bereziki Kammerchor Saarbrücken taldearentzat idatzitako lanak egin zituzten zenbait konpositorek.
ENTREVOCES
LA HABANA (KUBA) / Zuzendaria: Digna Guerra Ramirez
12 emakume / 12 gizon
Digna Guerra maisuak sortu zuen, 1981. urtean. Garai eta estilo guztietako musika interpretatzen dute, hasi errenazimentuko polifoniatik (Espainiakoa, Ingalaterrakoa nahiz Italiakoa) eta buka musika garaikidean, barnean harturik beltzen espiritualak, Latinoamerikako folklorea eta Kubako musika ere, oro har.
Hainbat herrialdetan aritu dira eta arrakasta itzela lortu dute ikus-entzuleen eta kritika espezializatuaren artean: Espainian, Frantzian, Italian, Alemanian, Luxenburgon, Herbeheretan, Belgikan, Mexikon, Venezuelan, Jamaikan, Barbadosen, Ekuadorren, Kolonbian, Polonian, Estatu Batuetan, Kanadan, Martinikan, Nikaraguan, Costa Rican, Guadalupen eta Vatikanoko hirian, besteak beste. Diskografia oparoa dute eta sari ugari eskuratu dituzte haren bidez. Nabarmentzekoak dira, adibidez, XIX. eta XX. mendeetako koru-grabazio onenaren ECHO KLASSIK 2012 saria, El Canto quiere ser luz fonogramari esker, eta Cubadisco 2016 sari nagusia, O Yes diskoari esker.
Nazioarteko lehiaketetan ere lortu dituzte sariak. Zenbait aipatzearren: Tolosako Abesbatza Taldeen Lehiaketa (Espainia), Maasmechelen-eko Nazioarteko Abesbatza Lehiaketa (Belgika), Torreviejako Habanera eta Polifonia Jaialdia (Espainia), “Florilège Vocal de Tours” Nazioarteko Abesbatza Lehiaketa (Frantzia) eta “Harmonie 99” Nazioarteko Koru Jaialdia, Marktoberdof-eko Nazioarteko Koru Lehiaketa eta Mainhausen-eko Nazioarteko Koru Lehiaketa (azken hirurak Alemanian).
Rolling Stones taldeak Entrevoces abesbatza gonbidatu zuen Habanan egindako kontzertu gogoangarrian haiekin batera aritzeko.
EL LEON DE ORO
LUANCO, ASTURIAS (ESPAINIA) / Zuzendaria: Marco Antonio García de Paz
22 emakume / 21 gizon
LDO abesbatzaren helburu nagusia soinuaren edertasuna bilatzea da, polifoniaren garbitasuna eta elkarrekin abestean sortzen den komunitatea esperimentatzea. Hori lortzeko, ezinbestekoa da gogo eta ardura handiena jartzea eta borondate ukaezinez egitea kalitatearen alde, kantitatearen kaltetan. Soinuzko abentura zirraragarri hori gurekin batera ezagutzera eta kantu koralaren magiaz gozatzera gonbidatzen zaituztegu.
2017an 20 urte bete ziren Leon de Oro Fundazioa sortu zenetik. Ahots talde hura kantuaren zale amorratuz osatutako lagun talde txiki batek hasi zuen; gaur egun, ordea, bai Espainian bai atzerrian erreferentzia gisa agertzen den proiektu sendo bat da, eta horren erakusgarri dira lortu dituzten sari ugariak, ikus-entzuleen eta kritikaren artean lortu duten arrakasta eta jaialdi onenetarako lortu dituzten gonbidapenak. Besteak beste, Avilés, San Vicente de la Barquera, Ejea de los Caballeros, Cocentaina, Torrevieja, Murtzia, Novelda, Oviedo, Zumarraga, Varna, Tolosa, Maassmechelen, Arezzo, Maribor edo Londreseko lehiaketetan eskuratu dituzte sariak. Bitan irabazi dute Kantu Koralaren Espainiako Sari Nagusia, 2003an eta 2006an.
Taldearen ezaugarri nabarmenena moldagarritasuna da, bai errepertorioari bai plantillari dagokienez: horri esker, orotariko kontzertuak eman ditzakete, hala errenazimentuko eta barrokoko maisuak nola ahots-talde abangoardistenentzat egindako lanak barne hartzen dituen errepertorio zabalarekin.
SALT LAKE VOCAL ARTISTS
SALT LAKE CITY (ESTATU BATUAK) / Zuzendaria: Brady Allred
20 emakume / 20 gizon
Salt Lake Choral Artists erakundearen zazpi abesbatzetako bat da The Salt Lake Vocal Artists, eta Salt Lake City hirian dute egoitza (Utah, AEB). Brady Allred zuzendari artistiko eta orkestra-zuzendariak 2010ean antolatu zuen talde hau, erakundearen abesbatza ibiltari eta proiektu berezietarako koru gisa. «Enbaxadore abeslari» hauek maiz bidaiatzen dute, baina Salt Lake City hirian ere egin ohi dituzte aurkezpenak, batez ere lehen hezkuntzako eta bigarren hezkuntzako ikasleekin egiten duten urteko lankidetzan. Elkarlan horretan, aholkularitza eta prestakuntza ematen diete gazte abeslariei, obra garrantzitsu bat prestatu eta egiteko lanean. Abesbatza saridun izan da Tolosan eta Arezzon (Italia), eta 2011n eta 2017an gonbidatutako koru gisa jardun zuten Munduko Abesbatza Sinposioan, Argentinan eta Bartzelonan hurrenez hurren.
Denbora honetan, nazioarteko konpositore ospetsuen lanak enkargatu eta aurkeztu dituzte: adibidez, Josu Elberdin, Ko Matsushita, Ēriks Ešenvalds, Jake Runestad, Larry Nickel, Ambrož Čopi, Pär Olofsson eta beste. Brady Allred doktoreak 2004an sortu zuen Salt Lake Vocal Artists taldea, bere bizitzako helburua lortzen laguntzeko: hain zuzen, «munduari abesten irakastea». Eastman School of Music eskolan Musikako masterra eta Musika Arteen doktoretza eskuratu zituen, Brigham Young Unibertsitatean Flautaren Interpretazio eta Teoria / Konposizioko titulua lortu eta gero. Ondoren, Abesbatza Ikasketen zuzendaria izan zen Utah Unibertsitatean (Salt Lake City) eta Duquesne Unibertsitatean (Pittsburgh). Allred doktorea zuzendari gonbidatu, kliniko, aurkezle eta epaimahaikide arrakastatsua da. Berak eta bere emazteak, Carol Ann Allred sopranoak, 4 alaba dituzte, guztiak abeslariak.
KUP TALDEA
TOLOSA(EUSKADI) / Zuzendaria: Gabriel Baltes
22 emakume / 21 gizon
Musikarekin maiteminduta egon eta era berean, berarekin gozatu eta maila goreneko talde bat sortzeko gogoa zuten musikari gazte batzuek sortu zuten berez.
Hamabost urte luze igaro dira gazte talde hura Gabriel Baltes maisuarengana jo eta KUP Taldea sortzea erabaki zuenetik. Ibilbide laburra, gure musika-tradizioaren oinarri diren talde askoren aldean, baina baita oparo bezain aberatsa ere, horren denbora-tarte txikian, etenik gabe, lortu dituzten lorpen eta garaipenak kontuan hartzen baditugu.
Iraganean, exijentzia handiko egitarauak (Requiem alemaniarra, J. Brahms; Kreazioa, Haydn; Requiem, Mozart; Petite Messe Solennelle, Rossini; Poémes Fransiscains, Bonnal….), etxean bertan nahiz atzerrian emandako kontzertuak, grabaketak (Priex pour Paix eta Kup Taldea 10 urte), nazioarteko lehiaketak (Tolosa 2008, Maribor 2009, Tours 2010, ESN 2011), eta taldearen funtsezko oinarri izatetik bakarka hegan egitera igaro diren taldekideak.
2017ko uztailean, berriz, egindako lan guztiaren saria: Bartzelonan ospatu den XI. Abesbatzen Munduko Sinposioan parte hartzeko gonbita. Abesbatzen Nazioarteko Federazioak (IFCM) antolatzen du mundu mailako sinposio hori, 3 urtean behin, eta XI. edizioan nazioarte mailan entzute handikoak diren 24 abesbatzak hartu dute parte guztira, KUP taldea tartean.
LANDARBASO ABESBATZA
ERRENTERIA (EUSKADI) / Zuzendaria: Iñaki Tolaretxipi
22 emakume / 21 gizon
Landarbaso Abesbatza 1991an sortu zen, 16 eta 36 urte arteko gaztez osatutako koru talde gisa. Gaur egun 100 kide baino gehiago ditu elkarteak, hiru taldetan banatuta: Kontari (8tik 14 urtera), Landarbasoko Dizdizka Taldea (15etik 21 urtera) eta Landarbaso Abesbatza (17tik 45 urtera).
Adituek, hedabideek eta prentsako kritikariek gure herrialdeko erreferente musikaltzat dute Landarbaso eta haien gaztetasuna, originaltasuna, kalitatea eta proiektuetako berrikuntza azpimarratzen dute. Baita euskal kulturarekin duen konpromiso ukaezina, ekarpen handia egiten baitio gure musikaren aparteko aberastasunari, galdutako lanak berreskuratuz eta moldaketa eta grabazio berriak eginez.
Oso programa oparoa dute eta hala eliz lanak nola obra profanoak interpretatzen dituzte, askotariko garai eta estiloetakoak; horrez gain, euskal folklorearen obrak sortu eta harmonizatzen dituzte. Horrenbestez, lanerako bide berriak ekartzen ditu, bai abesbatzarentzat, bai musikaren ikuspegiarentzat, oro har.
Landarbasok hainbat ziklo, lehiaketa eta kontzertutan parte hartu du urte hauetan, Espainia osoko probintzia eta autonomia-erkidegoetan; 2001. urtetik aurrera nazioarteko abesbatza-lehiaketatan parte hartzeko gonbita jasotzen hasi, eta sari nabarmenak lortu ditu horietan. Garaipenen zerrendan, estatuko zein nazioarteko lehiaketetan lortutako hogei bat sari ditu: besteak beste, aipagarriak dira 2014an Rigako Koru Olinpiadetan (Letonia) eta Shaoxing-eko World Choir Games lehiaketan (Txina) lortutako urrezko dominak.
Hasiera-hasieratik, Iñaki Tolaretxipi izan da koruaren zuzendari musikala; gaur egun, Gipuzkoako punta-puntako zuzendarietako bat dela irizten zaio.
ATENEO CHAMBER SINGERS
MANILA (FILIPINAK) / Zuzendaria: Jonathan Velasco
12 emakume / 14 gizon
ACS Ateneo College Glee Club elkarteko kide graduatuek sortu zuten 2001an. Orduz geroztik bai estatuan bai nazioartean hartu dute ospea, eliz musika korala interpretatzeko konpromisoa tarteko. Egun, Manilako Ateneo Unibertsitateko ikasle ohiek eta lagunek osatzen dute ACS abesbatza eta Jonathan Velasco dute zuzendari. Abeslari gehienak beste alor batzuetako profesionalak dira eta euren aisialdia erabiltzen dute ACS taldearekin musika zoragarria egiteko. ACS mundu osoan hartu dute aintzat. 2014ko ekainean, a cappella eliz musikaren kategorian irabazle izan ziren Rigako (Letonia) World Choir Games txapelketan, mundu osoko hogeita hamasei abesbatza garaiturik. Lehiaketa berean, bigarren urre domina lortu zuten ganberako koru mistoen kategorian. Hilabete hartan ere, lehenengo saria irabazi zuten Nazioarteko Habanera eta Polifonia Lehiaketan, Torreviejan (Espainia), eta aurretik, 2006an, lehenengo saria irabazi zuten Tolosako Abesbatza Lehiaketan.
Filipinetan, filipinar entzuleentzat abesten jarraitzen du ACS taldeak, eliz musikako emanaldiak emanez, urteurrenetako eta Eguberrietako kontzertuak ere barne. Gainera, herrialdeko orkestra onenekin abestu izan du koruak, orkestrarako obra klasiko eta garaikide nagusiak interpretatuz. 2016ko apirilean, Mall of Asia Arena aretoan, Andrea Bocelli-rekin batera abestu zuten haren Cinema World Tour birak Manila igaro zuenean, ABSCBN Orkestra Filarmonikoa zutela lagun. Horrez gain, kritikariek txalotutako hainbat album grabatu ditu ACSk: besteak beste, eurek ekoitzitako lau CD eta Jesuiten Musika Ministerioarekin lankidetzan ekoitzitako bost album.
MIKROKOSMOS
VIERZON (FRANTZIA) / Zuzendaria: Loïc Pierre
22 emakume / 21 gizon
Frantziako errenazimentu koralaren defendatzaile, Mikrokosmos-ek 25 urtez eskaini izan du a cappella soinuaren paleta joria, ezohiko abentura artistikoz elikatua. Taldea 30 urtetik beherako 40 abeslarik osatzen dute, nazioarteko 20 sariren jabe dira eta arrakasta handia izan dute zinemagintzan; Mikrokosmos koru-laborategiak ausardia lantzen du.
Eragin artistiko eta sozial berriei erantzuten dieten sorkuntza-lan originalen bitartez, arte alorren arteko mugak lausotzen ditu abesbatzak. Hala, hertsiki nahasten dira hip-hop dantza eta bideoa kantuarekin, eta gaur egungo arte koralari buruzko erretratu bitxia marrazten dute.
Sorkuntza korala da Mikrokosmos taldearen nortasunaren abangoardia. Frantses konpositoreen belaunaldi berri osoarekin lankidetzan aritu da Mikrokosmos duela 20 urtetik baino gehiagotik: Pascal Zavaro (Songs of Innocence, koru eta biolinerako kontzertua), Philippe Hersant (Nostalgia, abesbatza, biolin eta bideorako), Thierry Machuel (Le bestiaire de Noël, sakratua eta profanoa uztartzen dituena), Zad Moultaka (La Montagne sans nom), Patrick Burgan (Soleils), Nicolas Bacri (Stabat Mater), Maurice Jarre (Beatidudines), Bruno Coulee (Stabat Mater), Bruno Régnier (Creatures, 9 instrumentu-jotzaile eta 12 abeslarirako).
Egunerokoan, Aaron Jay Kermis, Brent Michael Davids, Jukka Linkola, Philippe Hersant, Nicolas Bacri, Alain Labarsouque eta Patrick Burgan musikariek elikatzen dute abesbatza. Eta haien diskografian ere islatzen dira konplizitate horiek, batez ere, Thierry Machuel-i buruzko bi monografia grabatu eta gero.
BATAVIA MADRIGAL SINGERS
JAKARTA (INDONESIA) / Zuzendaria: Avip Priatna
22 emakume / 21 gizon
Batavia Madrigal Singers Indonesiako koru misto onenetakoa da. Prestigiozko lehiaketetan sari gehien lortu dituen Indonesiako abesbatza da. Ongi prestatutako eta trebatutako abeslariez osatua, hainbat genero, estilo eta zailtasun mailetako lan koralak interpretatu ditzake. Askotariko musika bildu dute beren errepertorioan: klasikoa nahiz herri-musika, barrokoa nahiz modernoa eta garaikidea, sekularra nahiz erlijiozkoa, baita Indonesiako herri-abesti tradizionalak ere, koreografia apartarekin.
1996an sortua, gaur egun Yakartako abeslari amateurrez osatzen da taldea. Adin, jatorri etniko, lanbide eta erlijio desberdinak dituzte. Korukide guztiak kontu handiz hautatu ziren, lehiazko entzunaldien bitartez. Hasieratik Avip Priatna izan da abesbatzaren zuzendaria. Bere aparteko talentu musikalaren, eskarmentuaren eta gidaritza sendoaren bitartez, Avipek bikaintasun artistikoko maila goreneraino eraman du korua. 2011n historia egin zuten Torreviejan, Habaneren eta Polifoniako Nazioarteko 57. Lehiaketan bost sari irabazita. 1954tik egiten den lehiaketa horretan koru batek inoiz emandako saiorik onena izan zen. Hurrengo urtean Sari Nagusia lortu zuten Varnan (Bulgaria); horri esker, 2013an Kantu Koraleko Europako Sari Nagusian parte hartzeko aukera izan zuten, 2012ko beste Grand Prix irabazleen aurka. Lorpen zeharo nabarmena izan zen; izan ere, Kantu Koraleko Europako Sari Nagusian lehiatu den Indonesiako lehen korua izan da, eta bakarra. 2015ean Marktoberdorf-eko (Alemania) Ganbera Koruen Nazioarteko Lehiaketan parte hartu, eta hirugarren saria irabazi zuen. 2017an, “Kutxa Sari Nagusia” irabazi zuen Tolosan eta ondorioz, 2017ko azaroaren 1ean, Tolosan ospatu zen 29. Kantu Koralaren Europako Sari Nagusian parte hartzeko eskubidea lortu zuen.
KINOKAI YOUTH CHOIR “KANAMI”
YAMANASHI/TOKIO (JAPONIA) / Zuzendaria: Hiroki Fujii
23 emakume / 22 gizon
Kinokai KANAMI gazte-abesbatza 2009an sortutako koru misto bat da, eta sormenari dagokionez Hiroki Fujii maisuaren gainbegiradapean dihardu. Fujii zuzendaria eta zuzendari artistikoa da. KANAMI Tokio eta Yamanashi inguruko 60 bat kidek osatzen dute; unibertsitatetako ikasleak eta 30 urte arteko abeslari gazteak dira, eta grina handiz aztertzen dute musika korala ohiz kanpoko errepertorio baten bila. Abesbatzak kontzertu nabarmenak eman ditu, adibidez, 2010ean, 2012an eta 2015ean Japonian eta 2014an Hungarian. Horrez gain, askotan nabarmendu da beste topaketa batzuetan ere: esate baterako, Kinokai Concert, Tokyo Cantat, CoroFesta, Tokyo Choral Festival eta zenbait abesbatza-lehiaketatan.
Abesbatzak eskuratutako sarien artean, lehenengo izan ziren 2015eko Yamanashi Vocal Ensemble lehiaketan eta bigarren, aldiz, 2015eko Tokyo Spring Chorus Contest txapelketaren kategoria klasiko eta garaikidean; 2016an lehenengo izan ziren Yamanashi Vocal Ensemble lehiaketan halaber, eta lehenengo ere Tokyo Spring Chorus Contest txapelketaren kategoria klasiko eta garaikidean.
Hiroki Fujii zuzendari eta sortzailea bere belaunaldiko japoniar zuzendari bikainenetakoa da: 12 aldiz lortu du sari nagusia Japoniako Abesbatza Lehiaketa Nazionalean eta hala Tolosako nola Arezzoko (Italia) nazioarteko abesbatza-lehiaketetan irabazi ditu lehenengo sariak. Gaur egun, Kinokai koru-elkartea zuzentzen du (12 abesbatzez osatua) eta proaktiboki dihardu musika koralaren ikuspegi berriak lantzen. JCDA elkartearen kide eta Ongaku-ju (Music Tree*) erakundearen presidente da.
*Music Tree: 1996an japoniar aditu koralen talde gisa sortutako erakundea, XXI. mendeko musika koralaren alde egiteko asmoz.
KAMER KORIS
RIGA (LETONIA) / Zuzendaria: Aivis Greters
17 emakume / 16 gizon
Kamēr gazte-abesbatza 1990an sortu zuen Māris Sirmais zuzendariak; 2012. urtetik, Jānis Liepiņš-ek (1988) zuzentzen du korua, bigarren zuzendari gisa jardun eta gero. Abesbatzaren ahots-prestatzaileak Jolanta Strikaite-Lapiņa, Edgars Skarbulis eta Ansis Sauka dira. Sortu zenetik, hainbat abesbatza lehiaketatan dozenaka sari eta golardo irabazi ditu koruak. Besteak beste, saridun suertatu ziren Marktoberdorf-eko Ganbera Abesbatzen Lehiaketan, Alemanian (1999) eta bitan izan dira Kantu Koralaren Europako Sari Nagusiaren irabazle, Gorizian (2004) eta Arezzon (2013), Italian. Kamēr koruak bitan jaso du Letoniako Musikaren sari nagusia eta guztira lau aldiz irabazi du Estatuko Abesbatza Lehiaketa.
Azken urteetan, bereziki abesbatzarentzat enkargatutako programak garatu ditu. Gaurdaino, World Sun Songs (2008) izan da haien proiektu handiena, eta eguzkian inspiratutako 17 abesbatza-lan berri aurkeztu zituen. Proiektuan mundu osoan ezagunak diren hainbat konpositorek hartu zuten parte: besteak beste, Sir John Tavener, Giya Kancheli, Sven-David Sandström, Leonid Desyatnikov, John Luther Adams, Stephen Leek, Dobrinka Tabakova eta Ko Matsushita. Kontzeptu horren barruan sartzen dira Madrigals of Love (2010), Moon Songs (2012) eta Amber Songs (2014) zikloak ere. Haietan, zenbait konpositore ospetsuk miniatura koralak idatzi zituzten maitasunari eta amodioari buruz eta Letoniako herri-kanten moldaketak egin zituzten, hurrenez hurren.
Generoak eta adierazpideak sintetizatzeko lanean ere gogotsu aritu da abesbatza. Ahalegin horren erakusgarri, interpretazio eszenikoak eta koreografiadunak egin dituzte: Jersikas Derība (Līga Celma-ren oratorioa), The Christmas Legend (Ēriks Ešenvalds-en ipuin musikala) eta The Canticles of the Holy Wind (John Luther Adams-en eskala handiko meditazio eszenikoa). Kamēr taldeak, halaber, eszenako kide izan ditu Gidon Kremer, Marta Sudraba, Kremerata Baltica orkestra, Nicolas Altstaedt, Peter Schreier, Yuri Bashmet, Julius Berger, Maxim Rysanov eta beste hainbat.
SCHOLA CANTORUM
OSLO (NORVEGIA) / Zuzendaria: Tone Bianca Dahl
20 emakume / 20 gizon
Schola Cantorum koruak entzute ona lortu du nazioartean. Egun, Norvegiako ganbera-abesbatza nagusietako bat da. Koruko ia abeslari guztiak musika ikastetak egiten ari dira.
Koruaren helburua amateur koru batek lor dezaken maila artistiko handiena lortzeko lan egitea da. Knut Nystedt (1915-2014) sortzaileak Osloko Unibertsitatearen Musika Sailean sortu zuen Schola Cantorum, 1964. urtean. Organo-jotzailea, konpositorea eta orkestrako zuzendaria bera, Nystedt-ek Estatu Batuetan ikasi zuen musika eta Oslora ekarri zuen hango abesbatza tradizioa, zeinak musika berriaren garrantzia azpimarratzen baitu. Bere musika ere funtsezko bihurtu zen Schola Cantorum taldearen errepertorioan. Schola Cantorum Osloko Unibertsitateko Musikologia Sailarekin elkartuta dago oraindik ere.
Nystedt-ek 1985ra arte zuzendu zuen Schola Cantorum. Bitarteko aldian, 1987an Kåre Hanken organo-jotzaile eta zuzendariak abesbatza bere ardurapean hartu arte, Jon Fylling eta Carl Høgset aritu ziren zuzendari, ondoz ondo. Hurrengo hamarkadan, Japonia eta Hegoafrikara bidaiatu eta bi CD atera zituzten merkatura. 2002. urteaz geroztik, Tone Bianca Sparre Dahl dute zuzendari.
Schola Cantorum abesbatza maiz aritzen da Norvegiako musikari eta talde nagusiekin elkarlanean: besteak beste, Norvegian Radio Orchestra, Norvegiako Indar Armatuetako langileen banda, Norvegian Wind Ensemble eta Nordic Voices-ekin. Schola Cantorum-ek askotariko errepertorioa du, eta barnean hartzen du musika garaikidea, herri-musika eta Dimmu Borgir black metal taldearekin lankidetza.
Knut Nystedt-en joerari eutsiz, musika modernoa interpretatzen jarraitzen du Tone Bianca Sparre Dahl-ek ere. Hymn to the Virgin (2013) diskoan Norvegiako konpositoreen hainbat lan daude; nork bere erara, guztiek eman diote jarraipena Nystedt-en legatuari. Diskoak Grammy sariaren izendapen bat jaso zuen album klasiko onenaren kategorian. 2014-2016 bitarte, Schola Cantorum-ek sei obra berri enkargatu zizkien norvegiar konpositore gazteei. Digital Dissemination of New Norvegian Music izenburupean, Norvegiako musika koral berriari buruzko interesa handitzea da proiektuaren xedea.
THE CONVIVIUM SINGERS
LONDRES (ERRESUMA BATUA) / Zuzendaria: Alex Norman
17 emakume / 17 gizon
2009ko uztailean Adrian Green eta Alex Normanek sortu zutenetik, Convivium singers katedrala eta unibertsitateko musikari talde bat da eta abesbatza eta ahots-musika barietate handia dute. Gaur egun ondorengo abesbatzetako abeslariez osatua dago: Royal Holloway College eta Portsmouth y York Minster-eko katedraleko abesbatzekin batera, Londres eta Birmingham-eko kontserbatorioetako abesbatzak.
The Convium Singers-ek helburu nagusi bat du: edozein egoera eta ia edozein lekuan abesteko abeslarien talde moldagarri bat eskaini ahal izatea. Convivium-eko partaideen artean opera, musikalak, antzinako musika, abesti ingelesak edo jazzean espezializatutako bakarlariak daude. Berpizkundeko maisuetatik konposatzaile garaikideetara eta madrigaletatik herri musikara, abesbatzak errepertorio zabala du.
Katedralean eta eliz jardueretan parte hartzen dute. Erresuma batuko jaialdietan aritzen dira ondorengo musikari eta pertsonaia ezagunekin: Alan Titchmarsh (esataria), David Price (Portsmouth-eko katedraleko maisua), eta Stephen Shipley erreberendoa (“Miresmen ekintzak” – BBC irratiko ekoizlea).
S.T JACOBS VOKALENSEMBLE
ESTOCOLMO (SUEDIA) / Zuzendaria: Mikael Wedar
16 emakume / 16 gizon
S:t Jacobs Vokalensemble (aurrez, S:t Jacobs Ungdomskör) 40 bat kidez osatutako abesbatza mistoa da. Gazte-abesbatza gisa sortu zen, 2007an, Stockholmeko katedralaren parrokiak antolatutako «Storstadsprojektet» izeneko proiektuaren barruan. Proiektuaren helburua musika korala abeslari gazteen artean hedatzea zen; bada, abesbatzak urte hartan bertan eman zuen lehenengo kontzertua, azaroaren 17an. Orduz geroztik, Mikael Wedar izan da abesbatzaren zuzendaria.
SJVEren kontzertu eta jarduera gehienak S:t Jacobs elizan egiten dira. Astelehenetan egin ohi dituzte entseguak eta urtean hainbatetan parte hartzen dute elizkizunetan. Haien helburua da ikus-entzuleei ekitaldi bereziak eta askotarikoak eskaintzea, ateak itxi ondoren ere luzaroan entzuten direnak.
S:t Jacobs Vokalensemble nazioarteko hainbat lehiaketetan izan da saridun: 2010ean, besteak beste, sari nagusia eraman zuten Bratislavan egindako Slovakia Cantat jaialdian. 2012ko eta 2016ko udazkenean, hiru urtean behin Helsinkin (Finlandia) egiten den Harald Andersen ganbera-abesbatzaren nazioarteko lehiaketan parte hartu zuten, eta bietan ala bietan eraman zuten hirugarren saria. 2013ko azaroan Tolosako Abesbatza Lehiaketan parte hartu, eta han irabaz zitezkeen sari guztiak irabazi zituen. Hala, 2014an Debrecen-en (Hungaria) egitekoa zen Kantu Koralaren Europako Sari Nagusirako sailkatu zen. Udaberri hartan, Hungarian, sari nagusia eraman zuten.
OREYA
ZHITOMIR (UKRAINIA) / Zuzendaria: Alexander Vatsek
16 emakume / 16 gizon
Oreya abesbatza Alexander Vatsek-ek sortu zuen 1986an, udal-abesbatza gisa, eta lau urtetan, Zhytomyr eskualdea ez ezik, Ukraina osoa ere ordezkatzen hasi ziren kantu koralaren nazioarteko lehiaketetan.
1993-2014 bitarte, abesbatzak 9 sari nagusi eta 31 lehen sari irabazi zituen nazioarteko abesbatza-lehiaketetan, Espainia, Eslovenia, Alemania, Frantzia, Suitza eta Italian. Gaur egun, munduko abesbatza talde orijinalenetakoa da Oreya eta azken 25 urteetan eutsi dio nazioartean kalifikazio altu horri.
1997an, Frantziako abesbatza-elkartearen presidente Marcel Courneloup-ek zera adierazi zuen Frantziako irratian egindako elkarrizketa batean: «Inoiz entzun ditudan lau koru onenetako bat da Oreya. Eta Ukrainari inoiz ezagutu diodan enbaxadorerik onena… »
2006. urtean, Polyachenko George Musika Ortodoxoaren Nazioarteko Jaialdiaren presidentearen gutuna jaso zuen Zhytomyr hiriko gobernuak: «zinez, Ukrainako arte koralaren mezulari onena da talde hau! Mosku liluratuta dago! Ukrainar kulturaren arrakasta izan da benetan!».
2010eko maiatzean, mundu osoko koru, talde eta bakarlari onenak bildu ziren Marktoberdorf-eko eliz musikaren jaialdi prestigiotsuan, euren herrialde eta erlijioen kultur-ordezkari –Judaismoa, Islama, Budismoa, Kristautasuna (Katolizismoa, Protestantismoa eta Ortodoxia)–. Oreya abesbatzak Munich inguruan dagoen Freising Katedralean (Benedikto XVI. aita santuak zerbitzu emandako azken lekuan) aritzeko ohorea izan zuen.
EPAIMAHAIA
Enrique Azurza
Euskadi
Foto: Ivan Yohan
Bere belaunaldiko koru-zuzendari nabarmen eta dinamikoenetakoa da. Euskadin eta Stockholmen ikasi zuen koru-zuzendaritza, Javier Bustorekin eta Anders Ebyrekin, hurrenez hurren. Eric Ericsonek eta Carl Høgsetek irakatsitako ikastaroetan ere parte hartu du. Musikenen kantu korala irakasten du. 1991n zuzendari onenaren saria jaso zuen Varnako Nazioarteko Lehiaketan (Bulgaria). Gaur egun, Bilboko Koral Elkarteko zuzendari artistikoa da. 1985 urtetik Tolosako Hodeiertz abesbatzaren zuzendaria da. 1997an KEA Ahots Taldea sortu zuen, musika koral garaikidea sustatzeko asmoz. Bitan gonbidatu dute bere abesbatzekin IFCMren Munduko Koru Sinposioan parte hartzera (Sydney, 1996; Puerto Madryn, 2011). Tolosako Nazioarteko Abesbatza Lehiaketako musika-batzordeko kide da, eta Ejea de los Caballeroseko Koru Lehiaketa Nazionaleko zuzendari artistikoa. Lantzean behin epaimahaikide izateko gonbidatzen dute, hala nazioko nola nazioarteko lehiaketetan (Tolosa, Arezzo, Marktoberdorf, Maasmechelen, Varna, Montreus, Maribor, Tours, Busan, Hong Kong eta Debrecen). Enrique Azurza Euskal Herriko Abesbatzen Elkarteko presidentea da.
Nadezhda Averina
Errusia
Nadezhda Averinak Ponomaryiov VESNA Haur Abesbatzen Eskolan (Mosku, Errusia) eta Moskuko Txaikovski Kontserbatorioan atera zuen gradua. Arteen Historiako doktore, Moskuko Kontserbatorioko irakasle, nazioarteko lehiaketen irabazle eta Moskuko artista merezidun da Averina.
2012 urteaz geroztik, Ponomaryiov VESNA Abesbatza Eskolaren zuzendaria eta VESNA Haur Abesbatzaren zuzendari eta zuzendari artistikoa da. Averina doktorearen zuzendaritzapean, abesbatzak hainbat lehenengo sari eta sari nagusi lortu ditu nazioarteko abesbatza-lehiaketetan: 2006an, (Tolosa, Espainia); 2010ean (Nyiregyhaza, Hungaria), 2012an (Malcesine, Italia), 2014an (Neerpelt, Belgika eta Halle, Alemania), 2016an (Debrecen, Hungaria) eta 2017an (Daugavpils, Letonia). 2017an, Kantu Koralaren Europako Sari Nagusiaren irabazle izan zen Tolosan, koru guztien artetik, baita helduen koruen artetik ere.
Bere kontzertu-programekin, VESNA abesbatzak Europako 12 herrialdetan, Kanadan, Japonian eta Txinan, eta Errusiako 50 hiri eta herritan egin ditu emanaldiak. Abesbatzak Moskuko kontzertu-areto onenetan abestu du, izen handiko orkestra eta zuzendari ugarirekin.
Abesbatzaren errepertorioa zabala eta askotarikoa da. Musika klasikoko ehunka pieza abestu ditu, hainbat garai, herrialde, estilo eta generotakoak. Horrez gain, diskoetxeek nahiz irrati eta telebistako saioek grabatu izan dituzte abesbatzaren programak.
Averina doktoreak irakaskuntzaren metodologiari buruzko artikuluak idatzi, musika-pieza ugari moldatu eta abesbatza-bilduma ugari bildu ditu (haietako zazpi Golden Library of Choirmaster sailean sartu ziren). Maiz irakasten ditu koru-zuzendarientzako mintegiak eta eskola magistralak, eta Errusiako nahiz nazioarteko abesbatza-lehiaketa askotan izan da epaimahaikide.
Gary Graden
Suedia – Estatu Batuak
Filadelfian jaioa (Pennsylvania), Gary Graden-ek Clark Unibertsitatean, Hartt musika-eskolan, Aspeneko udako musika-jaialdian eta, Eric Ericson-ekin, Stockholmoko Musikaren Errege Akademian egin zituen ikasketak. Eric Ericson Chamber Choir abesbatzaren eta Lamentabile Consort ahots-taldearen abeslari eta tenore bakarlari izan zen.
Gaur egun, Stockholmeko S:t Jacobs elizaren (1984) eta Stockholmeko katedralaren koru-zuzendaria da Gary Graden. Stockholmeko Musikgymnasium eskolan irakasle ibili zen eta Stockholm Musikgymnasium´s Chamber Choir taldea sortu eta zuzendu zuen han. Abesbatza horrekin eta S:t Jacob’s Chamber Choir taldearekin hainbat lehenengo sari eraman ditu Europako abesbatza-lehiaketa prestigiotsuenetako askotan, Europako Sari Nagusia ere barne. Horrez gain, nazioko eta nazioarteko jaialdi sorta zabalean parte hartu du: besteak beste, IFMCren Munduko Sinposioan, Minneapolisen eta Kyoton, eta ACDAren Biltzar Nazionalean, Estatu Batuetan.
Aurrez, Orpheus ahots-taldearen zuzendari artistikoa izan zen Graden, Ochsenhausen hirian (Alemania). WÅG (Wager Åstrand Graden) hirukotearekin, ahots eta instrumentuetarako inprobisazio-musika garatzen eta esploratzen ari da. S:t Jacobs / Stockholmeko katedraleko ahots-taldearekin garai guztietako lanak biltzen dituen errepertorioa interpretatzen du, talde txiki nahiz handientzat. Musika garaikidean jarduteko espezializazioaren gainetik eta hortaz harago, obra handiei ere heldu die: kasurako, Georg Friedrich Händel-en Messiah, W.A. Mozart-en Requiem eta Do minor meza, J.S. Bach-en Pasioak eta Si minor meza (BWV 232), eta Johannes Brahms, Maurice Duruflé, Gabriel Fauré eta Michael Haydn-en Requiem-ak.
Gary Graden-ek gonbidapen ugari jasotzen ditu mundu osoan orkestra-zuzendari, maisu koral eta epaimahaikide jarduteko, eta gaitasun paregabea agertu du era askotako musika-generoak eta Suediako tradizio koralaren sonoritateak uztartzeko. Benetako musikariaren jakin-mina tarteko, gustuko du obra idatzi berriak egitea ere. Nazioarteko entzute handiko abesbatzekin aritu da lanean, besteak beste, SWR Vokalensemble (Stuttgart), Orpheus Vokalensemble (Ochsenhausen), Jauna Muzika (Vilnius), Pro Coro Canada, Formosa Singers (Taipei), Singapur Choral Singers eta IFCMren Munduko Gazte Abesbatzarekin. Horrez gain, CD eta irrati-grabaketa askok dokumentatu dute haren zuzendari- eta abeslari-jarduera (BIS, Carus, Proprious, Caprice, Phono Suecia, Gehrmans, Nosag, Camerata Tokyo, beste batzuen artean).
Gary Gradenek Johannes Norrby Medal domina jaso zuen Suediako musika koralari egindako ekarpenagatik eta 2005ean Suediako urteko abesbatza-zuzendari onenaren saria eskuratu zuen. 2009an, Italiako Guido D’Arezzo Fundazioaren Guidoneum saria eraman zuten hark eta haren abesbatzak.
Stojan Kuret
Eslovenia
Triesten jaioa (Italia). Ljubljanako Unibertsitateko Musika Akademian graduatu zen, eta pianoko titulua ere eskuratu zuen, Triesteko Giuseppe Tartini kontserbatorioan hain zuzen; 1983z geroztik, hortxe dabil irakasle. Hamar urtez Ljubljanako Unibertsitateko APZ Tone Tomšič abesbatzaren zuzendari artistikoa izan zen. Abesbatza horrekin eta Vokalna akademija Ljubljanarekin nazioarteko sari artistiko ugari lortu zituen (bost sari nagusi –Tours 1999, Varna 2001, Gorizia 2001, Maribor 2002, Arezzo 2009–, eta hirutan finalista eta bitan irabazle Kantu Koralaren Europako Sari Nagusian –2002an Arezzon eta 2010ean Varnan–).
1984an Esloveniako Estatuko Gallus Saria irabazi zuen musikaren alorrean izandako arrakastei esker eta Ljubljana hiriko domina eman zioten, halaber, APZ Tone Tomšič abesbatzaren zuzendaritza artistikoarengatik. Bi urtez RTV Eslovenia ganbera-abesbatzaren zuzendari izan zen (irrati eta telebistako abesbatza nazionala).
Bi urtez ere, 2007ko urtarriletik aurrera, Italiako Gazte Abesbatzaren zuzendari izan zen. 2011ko irailean Guidoneum sari prestigiotsua irabazi zuen Vokalna akademija Ljubljanarekin egindako lan arrakastatsu eta sormen handikoari esker. 2012an Prešeren saria jaso zuen; hots, Esloveniako kultur alorreko ohore nazional handiena.
Duela 15 urtetik, Jacobus Gallus Abesbatza Jaialdiaren aholkulari artistikoa da Maribor-en (Eslovenia).
Italiako Gazte Abesbatza Nazionala zuzentzeaz gain, FENIARCOren (Abesbatza Elkarteen Italiako Konfederazioa) aholkularitza artistikoaren kide da.
Peter Phillips
Reino Unido
Peter Phillips-ek ospe ikaragarria lortu du errenazimentuko polifoniaren alorrean egindako ikerketari eta interpretazioei esker. 1972an Oxforden beka eskuratu, eta David Wulstan-ekin eta Denis Arnold-ekin errenazimentuko musika ikasi zuen Peter Phillips-ek. Halaber, eskarmentu handia lortu zuen ahots talde txikien zuzendaritzan, errepertorioko lan berezienekin esperimentatu bitartean. 1973an Tallis Scholars taldea sortu zuen. Haiekin, 1600 kontzertu baino gehiago eman, 50 disko baino gehiago grabatu, eta mundu osoan sustatu du polifoniarengatik interesa. Haren lanaren ondorioz, kontzertu, grabazio, aldizkari-sari eta musikari eta idazketari buruzko artikuluen editorialen bidez, errepertorio klasiko tradizionalaren elementu gisa onartua izan da, lehen aldiz, errenazimentuko musika.
Gainera, beste espezialista talde batzuekin lanean jarraitzen du. Besteak beste, Ganteko Collegium Vocale, Netherlands Chamber Choir, Choeur de Chambre de Namur, Finlandiako irratiaren abesbatza, Budapesteko Musix, Montrealeko Antzinako Musikaren Estudioa eta beste hainbat izan ditu oholtzan lagun. BBC Singers taldearekin ere lan zabala egin du Peter-ek. Haiekin eta Tallis Scholars taldearekin batera kontzertua eman zuen 2007ko uztailean Promenade sailean, Royal Albert Hall aretoan. Zuzeneko programazioan sartu zen, eta 5.000 lagunek baino gehiagok ikusi zuten. Eskola magistral eta abesbatza-tailer ugari irakasten ditu urtero mundu osoan, eta Tallis Scholars uda-eskolen zuzendari artistikoa da. Oakham (Erresuma Batua), Seattle (AEB) eta Sydney (Australia) hirietan dute eskolek egoitza, eta errenazimentuko musika koralaren ondarea aztertzea eta interpretazio-estilo egokia garatzea dute helburu. Duela gutxi Oxforden Merton College-ko musika-zuzendari izendatu dute Peter. Han abesbatza ezartzen lagundu, eta 2008an elizkizunak abesten hasi ziren.
1995ean The Musical Times aldizkariaren jabe eta editore bihurtu zen. Munduan etenik gabe argitaratu den musika-aldizkari zaharrenetakoa da. Haren lehen liburua, English Sacred Music, 1549-1649, Gimell argitaletxeak argitaratu zuen 1991an; bigarrena, What We Really Do, 2003an atera zen argitara.
Peter Phillips-ek irrati eta telebistako saio askotan parte hartu du. Tallis Scholars taldearekin ez ezik (besteak beste, 2001, 2003, 2007 eta 2008ko Prom saioen zuzeneko emanaldietan; 2007ko Edinburgheko Jaialdian; Aldeburgheko Jaialdian eta Bath-eko Jaialdian), behin baino gehiagotan agertu da BBCren asteroko musika-saioan eta BBC World Service irratian (BBCren 4. katea); Estatu Batuetako irrati publiko nazionalean eta Alemania, Frantzia eta Kanadako irratian, eta azken horietan pozik erakutsi du hizkuntzei dien zaletasuna. 1990ean, Tallis Scholars taldearekin bizitako odisea pertsonalaren berri eman zuen Peter-ek ITVren The South Bank Show saioan; 2002an, aldiz, Guillermo Byrd-en bizitzari eta garaiei buruzko dokumental berezi bat egin zuten BBC telebistarentzat.
Jordan Sramek
Estatu Batuak
Jordan Sramek Saint Paul-eko (Minnesota) The Rose Ensemble taldearen sortzaile eta zuzendari artistikoa da. Estatu Batuetako sormen handieneko musika-talde baten atzean dagoen indar programatikoa da Jordan, eta Estatu Batuetako musika koralaren jokalekuan aitzindari berritzaileenetakoa dela irizten zaio. Errespetu handia bereganatu du herri-musika sakratu eta espiritualari buruz egin duen ikerketa xeheari esker. Jordanek maiz bidaiatzen du lan hori gauzatzeko, azkenaldi honetan eskuizkribuak bilatzen, eta Israel, Frantzia, Espainia, Suedia nahiz Hawaiien aritu da musikologo eta hizkuntzalariekin elkarlanean. Garatu duen zentzu programatiko zorrotz eta txalotuak ahots-musikaren tapiz aberatsa eskaintzen du, eta haren kontzertu guztietarako balio du, Estatu Batuetan nahiz Europan. Jordanek sarri jasotzen ditu musikologia-biltzarretan hitzaldiak emateko eta tailer eta eskola magistralak irakasteko gonbitak. Talentu handiko abesbatza-zuzendaria eta kantaria da.
Nortasun erakargarria eta samurra duelako ezaguna, Jordanek abeslari amateur eta profesionalekin lan egiten du, era askotako ahots-musikak biltzen dituen errepertorio zabala landuz. Duela gutxi emandako hitzaldien eta irakatsitako eskolen artean, honako hauek aipa daitezke: Ile-de-France Jaialdia (Paris), Indiana Unibertsitatea (Indianapolis), Rhode Island Unibertsitatea, Vermont Unibertsitatea, Grinnell College, Oklahoma Unibertsitatea, Louisiana Unibertsitatea Lafayette-n, Luther College, Estatu Batuetako abesbatza-zuzendarien elkartea eta Chorus America.
Māris Sirmais
Letonia
Māris Sirmais musika koralaren alorreko izen garrantzitsuenetakoa da. Letoniako musikagintza koralaren oinarri eta gidari, Letoniako Abesbatza Jaialdiko milaka parte-hartzailek errespetatzen dute haren ahotsa. Letoniako estatuko abesbatzaren zuzendari artistikoa da 1997tik. Sirmais-ek Letoniako kultur-sinbolo handienetako bat sustatzen lagundu zuen halaber –Kamēr gazte abesbatza– eta 1990an sortu zenetik 2012ra arte izan zen haren zuzendari nagusia. Abesbatza-zuzendaritzako sailaren burua eta irakaslea da Letoniako Jāzeps Vītols Musika Akademian, eta askotan gonbidatu dute hala estatuko nola nazioarteko abesbatza-lehiaketetan epaimahaikide izateko. Hiru Izarren Ordena jaso du; Letoniako Zientzia Akademiaren ohorezko kide da; eta titulu eta sari ugari jaso ditu kulturgintzaren alorrean izan duen arrakastagatik eta mundu osoan Letonia ezagutzera emateagatik.
Sirmais-ek askotan jardun du Letoniako orkestrekin lanean eta hainbat talde zuzendu ditu: adibidez, Kremerata Baltica, Umeå Symphony Orchestra, Helsinki Strings, eta Evgeny Svetlanov State Academic Symphony Orchestra. Mundu osoan ezagunak diren bakarlariekin ere aritu da elkarlanean: besteak beste, Maxim Rysanov, Kristīna Blaumane, Egils Siliņš, Aleksandrs Antoņenko, Julius Berger, Gidons Krēmers, Nicolas Altstaedt, Douglas Webster eta Inese Galante.
Shin-Hwa Park
Hego Korea
Shin-Hwa Park doktorea Ansan City Choir abesbatzaren zuzendaria, Emakumeen Ewha Unibertsitateko irakaslea, Musika Koralaren Koreako Federazioaren (KFCM) presidentea, Abesbatza Zuzendarien Koreako Elkartearen (KCDA) presidente ohia, Ewha Chamber Choir abesbatzaren zuzendaria eta FEBC-FM irratian kristau-musika jendarteratzen duen saioaren aurkezlea da. Yonsei Unibertsitatean (Seul) erlijio- eta ahots-musikaren arloko lizentzia eta doktoretza atera zituen, eta Colorado Unibertsitatean (Boulder), berriz, Koru Zuzendaritza eta Literaturako DMA titulua.
Korean, ikastaro eta tailer koralak zuzentzeko gonbidapen ugari jasotzen ditu Park doktoreak. Koreako abesbatza nazionalean, Seuleko Koru Metropolitarrean, Busan City Chamber Choir abesbatzan eta beste talde askotan izan da zuzendari gonbidatua. Horrez gain, 40 hitzaldi baino gehiago ematen ditu urtero. 1996tik 2015era bitartean, haren abesbatzek 83 CD ekoitzi dituzte. Calvary Choir of Young-Nak Presbyterian Church 150 abeslariko korua ere zuzentzen du.
Park doktorea Ulrim sari nagusiaren lehenengo irabazlea izan zen, 2004an, eta Ansam hiriaren arte-saria jaso zuen urte hartan ere. Hurrengo urtean, Emakumeen Ewha Unibertsitateko irakasle onenen artean aukeratua izan zen eta 2007an Koreako Musikaren Saria irabazi zuen. Jatorrian nahiz atzerrian, erregulartasunez jasotzen du koru lehiaketetan epaimahaikide izateko gonbidapeak. 2011n, gonbidatuta, Vatikanoko aita santuaren gortean zuzendu zuen Ansan hiriko abesbatza. Abesbatza ACDAren Ipar Mendebaldeko Dibisioaren Biltzarrean aritu zen 2012an, Seattle-n (Washington), eta ACDAren Biltzar Nazionalean, aldiz, 2015ean Salt Lake City-n (Utah).
Stephen Connolly
Erresuma Batua
Urte luzez, Stephen Connollyk baxu gisa abestu eta zuzendarikide lanetan jardun zuen mundu osoan ezaguna den The King’s Singers ahots taldean. Mende laurdenez ia, 120 kontzertu eman zituen urteko, eta sarritan agertu zen hala irratian nola telebistan; horrez gain, disko ugari grabatu zituen EMI, BMG Records, Signum Records eta Sony etxeekin –baita hiru Grammy izendapen eta Grammy sari bat irabazi ere–. Duela gutxiago, Stephen lehiaketako epaimahaikide izan da eta abesbatza-lantegi ugari irakatsi ditu. 2008an, abeslari eta abesbatzentzat egonaldiak eskaintzen dituen A Cappella Nazioarteko Eskola sortu zuen Stephenek. 2010ean, Cheltenham Ladies’ College ikastetxeko ahots-ikasketen buru izendatu zuten. Gloucestershiren bizi da.
Georg Grün
Alemania
Kammerchor Saarbrücken izeneko abesbatzaren zuzendari artistikoa izan da, taldea sortu zenetik (1990). Haiekin, nazio-mailako zein nazioarteko lehiaketa garrantzitsuenak irabazi ditu; adibidez, Tolosakoa. 2000tik 2012ra bitartean koru-zuzendaritzako irakaslea izan zen Mannheimeko Goi Mailako Musika Eskolan. 2012az geroztik, Hochschule für Musik Saar goi-mailako musika-eskolako irakaslea da.
Gonbidatutako zuzendari, epaile eta koru-zuzendaritzako eskola magistraletako irakasle jardun ohi du, dela nazio-mailan, dela nazioartekoan. Azken urteotan, Stockholmen, Helsinkin eta Triesten aritu da gonbidatutako irakasle-lanetan. Laster, nazioarteko epaimahaiaren buru izango da Marktoberdorfeko ganbera-koruen nazioarteko lehiaketan (Bavaria, Alemania).
Stojan Kuret
Eslovenia
Triesten jaioa (Italia). Ljubljanako Unibertsitateko Musika Akademian graduatu zen, eta pianoko titulua ere eskuratu zuen, Triesteko Giuseppe Tartini kontserbatorioan hain zuzen; 1983z geroztik, hortxe dabil irakasle. Hamar urtez Ljubljanako Unibertsitateko APZ Tone Tomšič abesbatzaren zuzendari artistikoa izan zen. Abesbatza horrekin eta Vokalna akademija Ljubljanarekin nazioarteko sari artistiko ugari lortu zituen (bost sari nagusi –Tours 1999, Varna 2001, Gorizia 2001, Maribor 2002, Arezzo 2009–, hirutan finalista eta bitan irabazle Kantu Koraleko Europako Sari Nagusian –2002an Arezzon eta 2010ean Varnan–). 1984an Gallus Saria irabazi zuen musikaren alorrean izandako arrakastei esker, eta Ljubljana hiriko domina eman zioten, halaber, APZ Tone Tomšič abesbatzaren zuzendaritza artistikoarengatik. Bi urtez RTV Eslovenia ganbera-abesbatzaren zuzendari izan zen (irrati eta telebistako abesbatza nazionala). Bi urtez ere, 2007ko urtarriletik aurrera, Italiako Gazte Abesbatzaren zuzendari izan zen. 2011ko irailean Guidoneum Sari prestigiotsua irabazi zuen, Vokalna akademija Ljubljanarekin egindako lan arrakasta eta sormen handikoari esker. 2012an Prešeren Saria jaso zuen; hots, Esloveniako kultur alorreko ohore nazional handiena.
Bengt Ollén
Suedia
Gösta Ohlin eta Gunnar Erikssonen gainbegiradapean trebatu zen, Göteborgeko Musika eta Drama Akademian. Ondoren orkestra-zuzendaritza ikasi zuen, Lennart Hedvall, Jorma Panula, Robert Reynolds eta Everett Lee zituela irakasle. Bengt Ollèn Sofia Vokalensemble taldearen sortzaile eta zuzendaria da. 1995etik, grina handiz eta gogo bizi eta amaigabez gidatzen du abesbatza; hala, maila artistiko gorenetaraino eraman du. Bengten ikuspegia “notez harago doan” musika sortzean datza. Haren aburuz, musikak entzulea hunkitu ere egin behar du. Beraz, abeslari bakoitzaren konpromisoa funtsezkoa da musikaren progresiorako; musikak arrakasta izateko, guzti-guztiek hartu behar dute parte, eta horixe du bere sinesmen musikala.
Halaber, Södra Dalarnas ganbera-orkestraren sortzaile eta zuzendari da Bengt. Urtero, “Musik vid Siljan” jaialdian parte hartzen du orkestrak.
Bengtek sarri parte hartzen du epaimahaikide gisa lehiaketetan, baita maisu gonbidatu eta zuzendari gisa ere, nazio-mailan zein nazioartean, hainbat jaialdi, tailer eta kontzertutan. 1994az geroztik abesbatzako irakasle dihardu mundu osoan ezaguna den Stockholm Musikgyumnasium eskolan. Bere abesbatzekin, arrakasta handia bildu du mundu osoko abesbatza-lehiaketetan.
Ko Matsushita
Japonia
1962an Tokion jaioa. Kunitachi College of Music eskolan lortu zuen konposizio-gradua, eta Hungariako Kodály Institutuan, aldiz, koru-zuzendaritzakoa. Konpositore gisa, Japonian eta mundu osoan interpretatzen dira haren lanak. Zuzendari gisa, hainbat abesbatza gidatzen du Tokioko metropolian, eta Nazioarteko Abesbatza Lehiaketetan sari ugari irabazi ditu haiekin.
2005ean, Musika Koralaren “Robert Edler Prize” saria jasotzen zuen lehen asiarra izan zen.
Alexander Vatsek
Ukrainia
Koruko eta orkestrako zuzendaria, ahots-irakaslea, nazioarteko hainbat epaimahaitako kidea, koru-aholkularia, hizlaria eta moldatzailea. Oreya eta Gaudeamos Brno abesbatzak sortu zituen (1996) eta 10 sari nagusi eta 37 lehen sari lortu ditu haiekin. Ukrainako ohorezko artista izendatu dute eta I. Ohiyenko Saria eskuratu du. Mundu osoan eman ditu musika koralari buruzko mintegiak eta tailerrak, eta Frantzian, Alemanian, Errumanian, Ukrainian eta Txekiar Errepublikan zuzendu ditu proiektu sinfonikoak. World Choir Games lehiaketako epaimahaikide aritu da, Busan (Hegoaldeko Korea), Bremen (Alemania), Xiamin (Txina) eta Wernigeroden (Alemania). Horiez gain, baita Tolosa (Espainia), Marktoberdorf (Alemania), Maribor (Eslovenia), Riva del Garda (Italia), Artek (Ukraina), Tallin (Estonia) eta Bergenen (Norvegia) ere. Orobat, Txekiar Errepublikako koru-aholkulari izan da (2002-2006).
BABESLEAK
LAGUNTZAILE BEREZIAK
LAGUNTZAILEAK
Agua de Insalus
Colegio Hirukide Jesuitinak
Convento de Santa Clara
Distribuciones Mendieta
Euskalherriko Abesbatzen Elkartea
Harizpe
Iglesia de los Franciscanos
Industrias Borobil
Kaiz Lorategia
Sociedades Populares de Tolosa
Udaberri Dantza Taldea